2. Menselijk Gehoor  Hoe werkt het menselijk gehoor nou precies?

Submitted by Lead   on 17-06-2008 16:06

Het menselijk gehoor

Menselijk gehoor

Het oor vangt de geluiden uit de omgeving op en geeft deze signalen door naar de hersenen. Pas na verwerking in de hersenen worden deze signalen waargenomen als geluid, je zou dus kunnen zeggen dat je pas hoort als de bewegingen van je trommelvlies zijn doorgegeven aan je hersenen.

Werking van oren

Geluid wordt opgevangen door het buitenoor (Outer Ear) en gaat via de gehoorgang, door het trommelvlies naar het binnenoor. De gehoorgang is zo opgebouwd dat deze het geluid rond de frequentie van 4000Hz (4 kHz) versterkt wordt voordat dit door het trommelvlies word opgevangen. De frequenties met de belangrijkste informatie komen dus extra duidelijk op het trommelvlies aan.

De vorm van het buitenoor of oorschelp en het feit dat je twee oren hebt maakt dat je richting en afstand kunt onderscheiden tussen verschillende geluiden.

Het middenoor (Middle Ear, blauw op de afbeelding) bestaat uit 3 kleine beentjes : hamer, aambeeld en de stijgbeugel. Deze geven de opgevangen signalen van het trommelvlies door aan het binnendoor. Het middenoor staat door middel van de buis van eustachius in verbinding met de keel. Hierdoor blijft de druk gelijk aan beide zijden van het trommelvlies.

De stijgbeugel geeft de trillingen door aan het binnenoor of slakkenhuis (Inner Ear), genoemd naar de vorm ervan. Eigenlijk is het een opgerolde, taps toelopende cilinder. Deze is gevuld met vloeistof en heeft haartjes aan de binnenkant die bewegen als de vloeistof in beweging wordt gebracht. De haartjes aan het begin van het slakkenhuis nemen de hoge frequenties waar, de haartjes verder naar achteren nemen steeds lagere frequenties waar.

Gehoordrempel

Je gehoordrempel veranderd naarmate je ouder wordt. Bij je geboorte ben je in staat om geluiden waar te nemen tot ongeveer 18-20 kHz. De hoogste frequentie die je kunt waarnemen wordt met ouderdom en door overbelasting lager door slijtage. n oHet aantal haartjes dat een oor bevat bepaald de gehoordrempel, deze is afhankelijk van de frequentie van het geluid. De gehoordrempel (uitgedrukt in dB) is het minimale nivo geluid nodig is om het waar te nemen.

Een oor is niet op iedere frequentie even gevoelig, lage frequenties (onder 100Hz) en hele hoge frequenties (boven 7kHZ) hebben een hogere gehoordrempel dan het gebied er tussenin. Een hogere gehoordrempel betekent dat er een luider geluid nodig is om het te kunnen horen.

Naast het gehoor detecteert het slakkenhuis ook bewegingen en is dus ook verantwoordelijk voor je evenwichtsgevoel.

Gehoorbeschadiging

Bij de geboorte bevat het slakkenhuis de meeste haartjes. Naar mate je ouder wordt en/of je wordt bloot gesteld aan luide geluiden sterven er haartjes af. Dit is een niet omkeerbaar proces, wat wil zeggen dat er nooit nieuwe haartjes zullen aangroeien.

Als je oren erg luide geluiden opvangen en zo de vloeistof hard laten bewegen zullen deze in eerste instantie (bij een korte tijdsduur van het geluid) worden verdoofd. Dit ken je waarschijnlijk wel als het fluiten of tuiten van je oren. Dit kan binnen enkele dagen weer weg trekken. Als je dit echter vaak achter elkaar hebt zullen de haartjes uiteindelijk afsterven. De haartjes sterven ook af door erg luide geluiden (boven 100dB). Je oren zijn een gevoelig orgaan en gaat maar 1 keer mee zonder kans op herstel, wees er dus zuinig op.

Gehoorschade is van blijvende aard. Als je als DJ veel draait op grote en/of zware geluidsinstallatie's draait is het zeker zinvol om eens aan gehoorbescherming te denken.

Gevaar van lage frequenties

De beschadiging of uitsterving van haartje gebeurt op alle frequenties, van de laagst hoorbare tot de hoogste. Een veel gehoord fabeltje is dat je oren minder gevoelig zijn voor gehoorbeschading van lage frequenties (bassen), dit is ONZIN. Bij overbelasting van hard geluid zullen ook de haartjes die verantwoordelijk zijn voor de lage frequenties afsterven en niet meer aangroeien. Aangezien je gevoel ook nodig is om hele lage frequenties waar te nemen heb je het veel minder snel door, maar het gevaar is hetzelfde.

Gehoorbescherming: Standaard Doppen

Om te voorkomen dat je op latere leeftijd slecht of niets meer hoort kun je je oren beschermen op allerlei manieren. De meest simpele ligt voor de hand : Ga op een feest liefst niet (te lang) recht voor de speakers staan. Speakers stralen het meeste geluid naar voren af, vermijd deze plek dus het liefste. Als je wilt praten met mensen kun je sowieso het beste even bij de speaker weg lopen, scheelt een hoop geschreeuw

Als je regelmatig in luide omgevingen komt op je werk of op feesten kun je voordelige oorpluggen gebruiken. Nadeel van deze doppen is dat je geen controle hebt over de dempingsfactor en ze snel vuil worden.

Je koopt deze meestal in een groot aantal want ze zijn voor eenmalig gebruik. Deze oordoppen zijn er in verschillende varianten. Sommigen hebben een touwtje of beugel om ze om je nek te laten hangen als je ze even uit wilt doen.

Voordelen : Goedkoop en makkelijk in gebruik
Nadelen : Demping bij verschillende frequenties niet gelijk en/of onvoldoende voor dance evenementen.

Inzetten schuim doppen

De oordoppen werken alleen maar goed als ze op de juiste manier zijn ingebracht. Rol het schuimpje op tot een rolletje en stop hem snel zo ver mogelijk in je oor. Hou ongeveer 15 seconden je vinger op je oor terwijl de oordop zijn oorspronkelijke vorm weer aanneemt en je oor volledig afsluit. Zorg wel dat er nog een klein stukje uit steekt. Als ze goed zitten zou je ze vrijwel niet moeten zien zitten.

Je verwijdert zo'n oorplug door met je vinger een draaiende beweging te maken: Je volgt de oorschelp aan de binnenkant en begint aan de achterkant. Je wipt hem er dan zo weer uit.

Bescherming op maat: Optoplasten

Het grootste voordeel van dit type gehoorbescherming is dat ze een vlakke demping hebben tussen ongeveer 125 Hz tot 8kHz. Dit zorgt ervoor dat je geen vervorming van het geluid hoort dus ideaal als je wel van het geluid wilt genieten alleen niet zo hard.

Voordelen : Vlakke demping over de meeste frequenties, aanpasbaare dempingswaarde (vervangen van filter), onopvallende te gebruiken, te gebruiken in combinatie met in-ear monitoring.
Nadelen : Duur, moeten aangemeten worden, vervangen na een aantal jaar als je oren gegroeid zijn (dat blijven ze je leven lang doen).

Als je gehoorbescherming op maat laat maken is een afdruk nodig met de de vorm van je gehoorschelp en het begin van de gehoorgang. Er word dan een soort schuim in het oor gespoten dat in een paar minuten uitzet en zo de contouren van je oor volgt. Je oren zullen op het moment waarop het schuim wordt ingespoten lijken dicht te slaan. Beweeg niet met je kaak, dit beinvloed de vorm die het schuim aanneemt.

Als het schuim wordt verwijderd worden deze vormen gebruikt om oordopjes te maken die je vorm van je oor precies volgen. Aangezien je gehoorgang constant groeit en vormt zul je na een aantal jaar weer nieuwe moeten laten maken als ze niet meer prettig zitten.

De doppen kun je laten voorzien van een filter van een bepaalde waarde (dempingsfactor). Hoe meer dB het filter blokkeert, des te minder hoor je van de omgeving. Zo kun je filters kiezen van -9, -15 of -25dB. Bij sommige modellen oordoppen kun je zelf de filters vervangen en zo het juiste filter gebruiken voor dat moment. Als je nog met mensen wilt praten als je je oordoppen in hebt zou ik voor de -15dB gaan. Het sterkste filter (-25dB wordt alleen gebruikt als je langdurig aan erg hard geluid bloot staat).

Het laten maken van customs is zeker aan te raden, je krijgt je oren maar 1 keer.

Draaien en je gehoor

Je hebt het niet altijd door, maar draaien op een hoog volume is erg schadelijk voor je oren. Vele geluidsinstallatie's in clubs of discotheken kunnen ongemerkt toch aardig wat dB's produceren. Als je lang in een hoog geluidsvolume staat loop je een groot risico. Voor werknemers (achter de bar, beveiliging etc) zijn wettelijke voorschriften (zie tabel) wat betreft het geluid, deze gelden echter niet voor DJ's. Je hebt zelf invloed over het volume op het podium (monitor nivo) dus als het te hard staat doe je dit zelf.

Om je gehoor te besparen moet je de monitor zo zacht mogelijk zetten. Als je moeite hebt om je hoofdtelefoon te horen ben je geneigd om het volume hiervan hoger te zetten, maar vaak is het beter om je monitor speakers zachter te zetten. In de meeste gevallen komt dit de duidelijkheid van je voorbeluistering ten goede en is het zeker beter voor je oren.

Om de risico's op gehoorbescherming te beperken is een goede hoofdtelefoon een stap in de goede richting. Als je een hoofdtelefoon gebruikt die een rechte weergavekarakteristiek heeft hoef je hem niet zo hard te zetten om toch alles te kunnen horen. Met weergave karakteristiek wordt aangegeven hoeveel de hoofdtelefoon versterkt per frequentie. Dit is lastig zoniet onmogelijk om te meten dus ben je afhankelijk van de grafiek die door de fabrikant wordt verstrekt.

Beter kun je gehoorbescherming op maat laten maken (optoplasten) en deze dragen terwijl je een hoofdtelefoon gebruikt. Dit lijkt wat vreemd maar het resultaat is dat je je hoofdtelefoon en je monitors veel zachter hoeft te zetten om alles toch goed te kunnen horen.

In-ear Monitors

Je kunt ook n optoplast dragen en n in-ear monitor gebruiken voor de voorbeluistering. Standaard zit er vaak een speciaal speakertje in de in-ears die al een hele verbetering zijn ten opzichte van gangbare oordopjes. Je kunt ook een stap verder gaan en in-ear monitors op maat laten maken. Het proces is gelijk aan dat van de normale optoplasten, echter wordt er nu geen dempingsfilter in geplaatst maar een hele kleine speaker. Dit is vergelijkbaar qua principe met een oordopje zoals deze vaak bij je MP3 speler, telefoon of iPod zit. Echter is het speakertje in deze in-ears vele malen beter dan een standaard dopje.

Voordelen : Perfecte controle over geluidsniveau, aan te passen aan je eigen wensen.
Nadelen : erg duur.

Volgende : Microfoons   


 Vorige : Definitie van Geluid

Meer over het menselijk gehoor in het forum

There are 15 Comments

  Yorick wrote on 22-06-2008 @ 16:51

Zeer interresante informatie!! Wist al een beetje hoe het inelkaar zat maar dit maakt het een stuk duidelijker..!

2 members like this  

  fisted wrote on 22-06-2008 @ 20:56

mooi uitgeschreven, goede uitleg! Zal elk deel lezen en volgen, dit is iets belangrijks vind ik toch

  RoyBeware wrote on 26-06-2008 @ 15:04

Goede uitleg :D

Ik heb eergister mijn FilterZ binnen gekregen mooi op maat en ze zitten perfect.
Nu nog uit testen tijdens het uit gaan..

Hoe zit dat eigenlijk met het draaien via de heasphone?
ik draai nameiljk altijd met mn headphone op via Master functie..
Het geluid staat niet hard, nog niet eens of de helft.
(heb een DJM 400).

Omat de oorschelpen zitten dicht op je oren, en hoor nu mensen zeggen: dat is toch slecht als je constant met je HP op draait..?

  Lead wrote on 30-06-2008 @ 21:18

Zie inmiddels het aangevulde laatste stukje van de Topic. Daar staat nu meer uitgelegd over gebruik van gehoorbescherming en het draaien ermee.

1 member likes this  

  RoyBeware wrote on 01-08-2008 @ 13:18

Ik heb gedraaid met oordoppen in, maar mijn oordoppen dempen erg veel dus vind dat niet lekker draaien.
Ook draaid het niet lekker met de Sennheiser HD-25. Kleine oorschelpen.

Ik had ze wel laatst in toen ik uit ging, was even wennen. In het begin moeten je oren er aan wennen omdat er gedempt word.
Maar later als je in de zaal staat, en op een gegeven moment buiten, toen hoorde ik alles perfect.
Ik ga niet meer zonder oordoppen uit :D Ik kon alles prima horen. Het nadeel is wel, de mensen achter de bar konden mij niet horen omdat je hoort jezelf erg goed, maar zij jou niet hahah...

1 member likes this  

  Lead wrote on 03-08-2008 @ 16:45

Maar welke oordoppen heb je precies Roy ??
Customs (welke) of andere ?

  RoyBeware wrote on 10-09-2008 @ 16:21

ik heb Ortoplasten ofzo...
Deze zijn op maat gemaakt...

Werken perfect.

3 members like this  

  DJ_Sintec wrote on 04-01-2009 @ 01:25

mooi gedaan en zeer duidelijk maar toch even een paar zaken rechtzetten:

De hoogste tonen worden vanvoor in het slakkenhuis waargenomen (dichtste bij de ingang van het slakkenhuis (ovale window)). De laagste tonen gaan het verste in het slakkenhuis en worden helemaal vanachter waargenomen. En niet zoals hier beschreven.

De organen voor het evenwicht is niet het slakkenhuis maar bevinden zich net daarboven (onderandere die 3 halve cirkels die op de tekening zichtbaar zijn).

Voor de rest is dit ideaal voor iemand die er niets van afweet en toch een inleiding wilt krijgen.

  spunzel wrote on 09-06-2009 @ 21:09

zeker belangrijk om je oren te beschermen!

wat moet een DJ als ie doof is!?

  Dappie wrote on 21-06-2009 @ 22:12

Dat moet niet gekker worden. Jeetje helemaal compleet ook nog is? ?grappig om zo na te lezen. Maar in 115Db mag je zo uit mijn hoofd 1 minuut en 32 seconde (kan ook 31 seconde zijn) in staan voordat je gehoorbeschadiging op loopt ?... Ook weet ik toevallig dat je eens in de 5 jaar weer opnieuw de oordoppen aan moet laten meten. Tja het kost wat om oordoppen op maat te laten maken maar je kan de filters gewoon her-gebruiken (mist die niet nat geworden zijn, dus soms wel verstandig die te vervangen) en op mijn advies zou ik als ik jullie was zeker 1 reserve filter nemen van de filters of zelfs diverse -Db af aangezien niet elk feest even hard is. Zo kan je toch fijn met andere blijven praten. Wat ook nog 1 nadeel van in-ear is dat er nu een aantal artiesten zijn die niet veel meer horen omdat soms andere mensen aan het geluidsniveau komen maar belangrijker, je oren wennen aan het geluid dus zal een DJ zijn geluidsniveau op de avond rustig aan opvoeren. Hou dat in de gaten?als je in-ear hebt maar dus idd ook zonder...?

  T-to-the-J wrote on 01-06-2010 @ 20:58

Jah inderdaad, ik lees dit nu te laat.. Op een schoolfeest stond de monitor te hard, ik had geen gehoorbescherming. Ik merk nu dat mn linkeroor niet zo goed meer werkt Ik ga in iedergeval oorbescherming kopen, v??r het volgende feest.

1 member likes this  

  T-to-the-J wrote on 21-06-2010 @ 20:20

Ben er nu achter gekomen dat het niet de monitoren waren, want andere dj's vonden m te zacht staan. Maar ik was vergeten dat tijdens de soundcheck langs de bass speaker was gelopen :+

1 member likes this  

  richie-37 wrote on 28-08-2014 @ 01:15

En waar is het gedeelte dat je altijd zonder koptelefoon een mix moet beluisteren , vanwege de werking van het oor, dus mixen horen met koptelefoons is zin loos?

gr richard